De voetdraaibank

Met het trappedaal werd het vliegwiel in ronddraaiende beweging gebracht en via een riem kwam de hoofdas in beweging. Deze draaibanken werden in de 19e en begin 20e eeuw gebruikt. Deze banken waren zwaar om te bedienden, huisgenoten hielpen soms mee om te trappen. De latere modellen waren ook van ijzer gemaakt en kon men de riem verleggen op de poelie waardoor de snelheid van de as veranderde.

De eerste locatie was aan het Achterom in Delft

Johannes Frederik Wolff was vanaf 1862 houtdraaier van beroep, waarschijnlijk tot 1877 draaide de houtdraaibank door voetbeweging en daarna met behulp van een machine/motor.

In 1870 vroeg J.F. Wolff toestemming om achter zijn huis (Achterom 123) een pakhuis te mogen bouwen. Hij was toen al houtdraaier van beroep en begon waarschijnlijk vanaf dat moment ook in hout te handelen.

Op de website www.achterdegevelsvandelft.nl staat interessante informatie over Delftse panden, onder andere over Achterom 63. Dit pand is enige tijd in bezit geweest van J.F. Wolff (geboren 28 januari 1810 te Zierikzee) en zijn zoon J.F. (geboren 9 maart 1839 te Delft) heeft daar gewoond.

Bron: Achter de gevels van Delft - Piet van der Kruk

Citaat:
De erven van Dirk van den Bosch en zijn vrouw Maria Oosterzee verkochten het huis in 1865 op een veiling voor fl. 1450 “bij afslag en toewijzing” aan Johannes Wolff senior, vuurstoker in de IJzergieterij van de constructiemagazijnen en een geregelde opkoper op de huizenmarkt. De eerste huurder van Jan Wolff sr. was zijn zoon Jan Wolff jr. Deze was in 1861 getrouwd met Johanna Hennink. De bewoning van Achterom 63 was niet de gelukkigste periode van het echtpaar. Twee kinderen die er werden geboren overleden allebei in hun eerste levensjaar. Een derde kind overleed in deze woning na dertien maanden. In 1870 verhuisde het gezin naar Achterom 123. Om de hoek in de Ham inde Wolff de huurpenningen van Pieter van Straaten, stoker aan een oliefabriek op de Scheepmakerij, die er al enige tijd woonde.
Tapper Pieter van Riet was in 1870 de volgende huurder aan het Achterom. Vijf jaar later zou hij het huis van zijn huisbaas kopen voor fl 2.500. De twee kenden elkaar goed, want Pieter was de tweede echtgenoot van Wolff’s schoonmoeder Johanna de Bruin.

foto afkomstig van Piet van der Kruk

In 1870 verhuisde het gezin J.F. Wolff naar Achterom 123, op de foto (1961) het huis waar de bestelwagen voor staat.

In 1877 had Johannes Frederik Wolff  zijn Houthandel en Draaierij aan het Oosteinde 162, zijn zonen hebben de zaak in 1907 voortgezet onder de naam Gebroeders Wolff.

Het woonhuis aan het Oosteinde 162/164 en daarachter de werkplaats staan er nog. Het woonhuis is gerenoveerd naar één huis en huisnummer 162 (was benedenhuis) is verdwenen, de plek waar de voordeur zat is nog wel te zien.
De werkplaats heeft na de verkoop diverse functies gehad en is tegenwoordig een gedeelte van een woonhuis in de Hopstraat (huisnummer 19A), leuk om te zien dat het nu is bewoond.
Waar nu Hopstraat 19A is, was vroeger waarschijnlijk de uitgang van de werkplaats naar de Hopsteeg (tegenwoordig de Hopstraat).
De foto van het woonhuis en de luchtfoto komen van Google Maps

Oosteinde 162 en 164

Oosteinde 164

De voormalige houtdraaierswerkplaats,
tegenwoordig een gedeelte van een woonhuis

De voormalige werkplaats gezien vanaf het woonhuis, op de erfafscheiding staat mogelijk nog de oorspronkelijke gemetselde muur. De locatie van de welput was midden in het gazon, deze put is inmiddels dichtgegooid.

Mogelijk werd de werkplaats aan het Oosteinde/Hopsteeg te klein met die meewerkende drie zonen. De familie wilde een nieuwe werkplaats inrichten aan de Verversdijk.

Delft had vanaf 1855 een gasfabriek aan de Asvest. In de werkplaats aan het Oosteinde werd de stoommachine tussen 1907 en 1912 vervangen door een gasmotor voor de aandrijving van de machines. De gasmotor werd ook te koop aangeboden in de advertentie.

Klik op de foto voor het filmpje van deze gasmotor

De broers Johannes Frederik (Jan), Pieter (Piet) en Frederik Johannes (Frits) Wolff en hun vader en vermoedelijke enkele werknemers. Op de foto staan ze voor de werkplaats aan de Verwersdijk. De ingang van het bedrijf was tussen nummer 124 en 126. De foto is gemaakt tussen 1912-1914.
 

De werkplaats aan de Verwersdijk met twee werknemens.

Luchtfoto van 1950: De ingang aan de Verwersdijk, de werkplaats/draaierij en de houtloods.

De ingang aan de Verwersdijk is er nog en ook het woonhuis aan de van der Mastenstraat 35. Toen de familie Wolff er woonde was daar een boven- en benedenwoning.

Zijn houtdraaibank is nu in het Gereedschapmuseum Mensert in Delft. Nog niet ten tentoongesteld, aangezien de draaibank nog regelmatig wordt gebruikt door de eigenaar van het museum.

Het zware draaiwerk werd uitgevoerd door de J.F. Wolff te Lunteren.

De familie Wolff in Lunteren is ook gestopt met de Houtdraaierij en begon een bedrijf dat diverse uitvoeringen van huisvesting voor rundvee produceert.

auteur: Joop Wolff

In dit boek wordt een compleet overzicht van het houtdraaien gegeven. De opa en vader van de auteur hadden een houtzagerij en een houtdraaierij (betreft de familie Wolff die in 1925 naar Lunteren zijn vertrokken).